Ćwiczenie 20

vertical

1.

1. In nomine domini amen Ab humana sepius evolat memoria quod a voce testium et testimonio littera

2.

2. rum non recipit durabile tutamentum Proinde noverint universi presentes et futuri quod Nos Lestco dei gratia dux Cracovie

3.

3. Sandomirie ac Syraziensis pie devocionis affectu et benigno favore monasterium sancte Marie virginis sanctique flori

4.

4. ani de Coprivnicia prosequentes fratribus ibidem regi superno famulantibus sub regula ordinis Cisterciensis ob eterne pre

5.

5. mium retribucionis omnem gratiam militalis liberalitatis dignum duximus conferendam quam etiam temporibus incliti principis

6.

6. nostri patrui venerandi ducis quondam Cracovie et Sandomirie Boleslai cognovimus ipsos habuisse sicut quidam

7.

7. barones coram nobis publice sunt protestati quod ipsi videlicet fratres de Coprivnicia et ipsorum successores ob reverenciam

8.

8. sue religionis qua spiritualiter militant pro nomine cristi omnimodas penarum placaciones ut pote furti et sex marca

9.

9. rum vel alterius pene cuiuslibet liberaliter pro subsidio domus et ipsarum religiosarum personarum recipiendi perpetuam habeant

10.

10. facultatem quascumque milites genere nobiles secundum exigenciam militalis dignitatis recipere pro se consueverunt ab

11.

11. eis qui iudiciali sentencia ad easdem fuerint solvendas condempnati In cerciorem autem premissorum evidenciam et cer

12.

12. titudinem firmissimam presentem paginam predictis fratribus contulimus nostri sigilli munimine roboratam Actum

13.

13. anno domini M CC LXXX III indictione XI presentibus istis quorum hec sunt nomina comes Warcislaus iudex Sandomiriensis

14.

14. Dominus Witus prepositus Sandomiriensis Comes Nicolaus castellanus de Cechow Cristinus castellanus Secechoviensis Groth

15.

15. subcamerarius Sandomiriensis Thomas subiudex Sandomiriensis Datum in Ossech XV kalendas Maii

Zasady transkrypcji

  1. Zachowanie zapisu oryginału - odczytu dokonaj jak najwierniej, nie poprawiając błędów popełnionych przez pisarza.
     
  2. Wiersze tekstu - odczyt należy wpisać w podziale na wiersze (wyszarzone fragmenty należy pominąć). Jeżeli słowo jest podzielone pomiędzy dwa wiersze, należy je wpisać identycznie jak w oryginale, tzn. nie łącząc go.
     
  3. Interpunkcja - wszelkie znaki przestankowe lub inne (np. przecinki, kropki, znaki przeniesienia, itp.) występujące w oryginale należy pominąć.
     
  4. Pisownia wielkich liter - mechanizm uzna za poprawne wpisanie zarówno małej, jak i wielkiej litery.
     
  5. Skrócenia - skrót zastosowany przez pisarza należy rozwinąć, podając pełne brzmienie słowa. Nie stosuj nawiasów kwadratowych dla zaznaczenia dodatkowych liter, uzupełniających skrót.
     
  6. Liczby i daty zapisane za pomocą cyfr - należy je zapisać tak, jak w oryginale, tj. za pomocą cyfr (rzymskich lub arabskich, również w zgodzie z oryginałem) i nie rozwiązywać towarzyszącego im skrótu z wykorzystaniem nadpisanej litery. Taka sytuacja stanowi wyjątek od reguły przyjętej dla skróceń, opisanej w poprzednim punkcie.
     
  7. Zapis liter u i v - w tekstach łacińskich często stosowane są one wymiennie lub zapisywane wręcz w identyczny sposób. Dokonując odczytu, należy zastosować zapis zgodny z rzeczywistym, fonetycznym brzmieniem słowa.
     
  8. Zapis litery Ÿ (y z kropkami lub kreskami) - należy ją zapisać jako ii (podwójne krótkie i). Wyjątkiem są słowa oddające polskie nazwy własne (w tym dokumencie występuje słowo Syraziensis) - w takim wypadku należy zastosować zasadę przyjętą dla tekstów w języku polskim, tj. zapisać literę jako y.
     
  9. Zapis litery w - zapisujemy ją jako w (również wtedy, kiedy pisarz użył jej błędnie).

 

Z pełnymi zasadami dokonywania transkrypcji możesz się zapoznać tutaj.

 

Pomocne wskazówki

  1. W tym dokumencie pojawia się dużo skrótów, ich znajomość jest niezbędna do prawidłowego odczytania tekstu. Pamiętaj, że pod przyciskiem Użyte skróty masz do dyspozycji zestaw skrótów, które spotkasz. Po ogólne informacje na temat sposobów skracania wyrazów, sięgnij tutaj.
     

  2. Inwokacja otwierająca dokument zapisana jest pismem majuskulnym, kształt liter różni się od pozostałych użytych w tekście dokumentu.
     

  3. Kilka liter pisarz zapisał w dwóch lub nawet trzech wersjach. Dotyczy to liter: r, s, t, y.
     
  4. Łatwo pomylić litery c i t oraz tradycyjnie u i v - w niektórych wypadkach sposób ich zapisu jest prawie identyczny.
     
  5. Przedarcie dokumentu utrudnia nieco odczytanie kilku słów, najwięcej kłopotu może sprawić odczytanie słowa genere w 10 wierszu dokumentu.
     
  6. W dokumencie występują daty zapisane za pomocą cyfr - w Zasadach transkrypcji znajdziesz przypomnienie nt. reguł zapisu jakie przyjęliśmy w takich sytuacjach.
     
  7. W zapisie wspomnianych powyżej dat występują nadpisane litery wskazujące na przypadek gramatyczny, w jakim występuje prawidłowo odczytane słowo (np. M° - millesimo), jednak z uwagi na przyjęte zasady (patrz punkt powyżej), te skróty nie będą wymagały rozwiązania. Gdyby zainteresowało Cię ich pełne brzmienie, zajrzyj pod przycisk Użyte skróty.

 

Więcej wskazówek, pomagających odczytywać dawne teksty, znajdziesz tutaj.

Ćwiczenie 20

Wzornik liter

a
a
A
A
A inicjał
A inicjał
A majuskulne
A majuskulne
b
b
B
B
c
c
C
C
d
d
D
D
D majuskulne
D majuskulne
e
e
E majuskulne
E majuskulne
f
f
g
g
G
G
h
h
i
i
I
I
I inicjał
I inicjał
I majuskulne
I majuskulne
k
k
l
l
L
L
m
m
M
M
M majuskulne
M majuskulne
n
n
N
N
N inicjał
N inicjał
N majuskulne
N majuskulne
o
o
O
O
O majuskulne
O majuskulne
p
p
P
P
q
q
r
r
r
r
s
s
s
s
S
S
t
t
t
t
T
T
u
u
v
v
v
v
w
w
W
W
x
x
y
y
y
y
z
z

Ćwiczenie 20

Użyte skróty

alt[er]ius
alt[er]ius
aut[em]
aut[em]
castellan[us]
castellan[us]
c[er]ciorem
c[er]ciorem
Cist[er]cien[sis]
Cist[er]cien[sis]
co[n]dempnati
co[n]dempnati
co[n]fe[re]ndam
co[n]fe[re]ndam
consueveru[n]t
consueveru[n]t
cuiuslib[et]
cuiuslib[et]
Datu[m]
Datu[m]
dignu[m]
dignu[m]
d[omi]ni
d[omi]ni
D[omi]n[u]s
D[omi]n[u]s
ducentesimo - 200
ducentesimo - 200
duxim[us]
duxim[us]
et
et
et[er]ne
et[er]ne
facultate[m]
facultate[m]
fr[atr]es
fr[atr]es
fr[atr]ibus
fr[atr]ibus
fu[er]int
fu[er]int
gen[er]e
gen[er]e
gra[tia]
gra[tia]
gra[tia]m
gra[tia]m
habea[n]t
habea[n]t
ip[s]aru[m]
ip[s]aru[m]
ip[s]i
ip[s]i
ip[s]o[rum]
ip[s]o[rum]
ip[s]os
ip[s]os
lib[er]alitatis
lib[er]alitatis
lib[er]alit[er]
lib[er]alit[er]
litteraru[m]
litteraru[m]
marcaru[m]
marcaru[m]
millesimo - 1000
millesimo - 1000
monasteriu[m]
monasteriu[m]
munimi[n]e
munimi[n]e
no[m]i[n]a
no[m]i[n]a
no[m]i[n]e
no[m]i[n]e
no[n]
no[n]
n[ost]ri
n[ost]ri
nov[er]int
nov[er]int
octuagesimo - 80
octuagesimo - 80
om[n]em
om[n]em
om[n]imodas
om[n]imodas
penaru[m]
penaru[m]
p[er]petuam
p[er]petuam
p[er]sonaru[m]
p[er]sonaru[m]
placac[i]ones
placac[i]ones
p[re]dictis
p[re]dictis
p[re]misso[rum]
p[re]misso[rum]
p[re]miu[m]
p[re]miu[m]
p[re]positus
p[re]positus
p[re]sentem
p[re]sentem
p[re]sentes
p[re]sentes
p[re]sentibus
p[re]sentibus
pri[n]cipis
pri[n]cipis
pro
pro
P[ro]inde
P[ro]inde
p[ro]testati
p[ro]testati
qua[m]
qua[m]
quascu[m]q[ue]
quascu[m]q[ue]
quida[m]
quida[m]
quindecimo - 15
quindecimo - 15
q[uo]d
q[uo]d
quo[rum]
quo[rum]
recip[er]e
recip[er]e
religiosaru[m]
religiosaru[m]
retribuc[i]o[n]is
retribuc[i]o[n]is
rev[er]encia[m]
rev[er]encia[m]
s[an]c[t]iq[ue]
s[an]c[t]iq[ue]
Sandom[ir]ie
Sandom[ir]ie
Sandom[ir]ien[sis]
Sandom[ir]ien[sis]
Secechovien[sis]
Secechovien[sis]
s[e]c[un]d[u]m
s[e]c[un]d[u]m
sp[irit]ualit[er]
sp[irit]ualit[er]
subcam[er]arius
subcam[er]arius
su[n]t
su[n]t
sup[er]no
sup[er]no
Syrazien[sis]
Syrazien[sis]
te[m]p[or]ibus
te[m]p[or]ibus
tercio - 3
tercio - 3
testiu[m]
testiu[m]
tutamentu[m]
tutamentu[m]
undecima - 11
undecima - 11
univ[er]si
univ[er]si
vel
vel
ven[er]andi
ven[er]andi
videlic[et]
videlic[et]